Aanpak ondermijning in Nijkerk nog niet goed van de grond gekomen

De rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de aanpak van ondermijnende criminaliteit in  de gemeente Nijkerk. Uit het onderzoek blijkt dat er legio kansen zijn voor criminele activiteiten, die niet direct worden aangepakt. Ambtenaren, politie en het RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum) beschikken over praktijkervaring en hebben daarnaast diverse signalen en vermoedens van criminele activiteiten. Maar echt goed zicht op de criminele activiteiten heeft de gemeente niet doordat concrete informatie meestal ontbreekt en er geen sprake is van monitoring. De aanpak van ondermijning is sinds 2019 niet goed van de grond gekomen door gebrek aan ambtelijke capaciteit en de vele personele wisselingen.

Bij ondermijning gaat het om de schadelijke effecten van georganiseerde criminaliteit en vermenging van de “onderwereld” en de “bovenwereld”. Criminelen kunnen bijvoorbeeld met drugshandel veel geld verdienen, waarvan de opbrengst kan worden witgewassen door te investeren in vastgoed en bedrijven.

De gemeente heeft een belangrijke taak bij het voorkomen en bestrijden van ondermijning. Dit doet zij samen met de politie en andere partners, die een taak hebben in de misdaadbestrijding. Uit het onderzoek komt naar voren dat er in Nijkerk voor criminelen duidelijk kansen zijn voor criminele activiteiten, die niet direct worden aangepakt.

Uit het onderzoek blijkt dat de gemeente onvoldoende zicht heeft op ondermijnende criminaliteit. Dit komt doordat concrete informatie hierover ontbreekt, terwijl er wel vermoedens en signalen zijn van ondermijning. De gemeente heeft niet goed vastgelegd waar de uitvoering in de praktijk zich op moet richten. Er zijn geen duidelijke keuzen gemaakt in het beleid en geen prioriteiten gesteld.
De rekenkamer constateert dat de aanpak in Nijkerk sinds 2019 nauwelijks van de grond is gekomen . Dit komt met name door gebrek aan ambtelijke capaciteit en de vele personele wisselingen binnen de gemeente in de afgelopen jaren. Daarnaast wil de gemeente ondernemers vooral helpen en ondersteunen, gelooft in de goede bedoelingen, maar verliest de ondermijningsrisico’s daarbij uit het oog.

De rekenkamer adviseert de gemeente om een goed onderbouwde beleidsvisie met daarin concrete doelen, prioriteiten voor de ondermijningsaanpak vast te stellen. Daarnaast adviseert de rekenkamer om de informatievoorziening en de monitoring te verbeteren. De rekenkamer wijst op de beperkte ambtelijke capaciteit en adviseert het college hier kritisch naar te kijken. Het is volgens de rekenkamer van belang dat de uitvoerende ambtenaren steun en aansturing krijgen vanuit de leiding van de gemeente. Verder beveelt de rekenkamer aan om de kans op en risico’s van ondermijning nadrukkelijker onder de aandacht van inwoners, ondernemers en gemeenteambtenaren te brengen.

Het college van burgemeester en wethouders erkent dat er uitdagingen liggen voor de gemeente met betrekking tot de aanpak van ondermijning. Zij geeft aan dat ze aan de slag wil gaan met de aanbevelingen van de rekenkamer en voor een deel de aanbevelingen al heeft opgepakt.