Rekenkamer: 'gemeente Leusden kan invloed op verbonden partijen vergroten'

De rekenkamer heeft bij de gemeente Leusden onderzoek gedaan naar de invloed op verbonden partijen. Dat zijn organisaties die gemeentelijke taken uitvoeren. Zij doen dat meestal voor meer gemeenten in de regio. De gemeente Leusden is samen met andere betrokken gemeenten verantwoordelijk voor het bestuur en de financiën. Voorbeelden van verbonden partijen zijn de Veiligheidsregio Utrecht (VRU), Afval Verwijdering Utrecht (AVU) en Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn (GBLT). Uit het onderzoek blijkt dat het college van burgemeester en wethouders tevreden is over de samenwerkingen. Maar de gemeenteraad heeft in beperkte mate ‘grip’ op de verbonden partijen. De rekenkamer ziet ruimte om de invloed van de raad te vergroten, bijvoorbeeld door meer samen te werken met andere gemeenteraden uit de regio. Ook kunnen de kennis en vaardigheden van raadsleden worden vergroot, zodat zij het werk van de verbonden partijen beter kunnen beoordelen.

Samenwerking tussen gemeenten komt veel voor. Voor kleine gemeenten zijn bepaalde taken te ingewikkeld en te groot om deze zelfstandig te kunnen uitvoeren. Zo werkt de gemeente Leusden samen met veel verschillende verbonden partijen.  De gemeenten moeten samen met anderen bepalen welke doelen ze willen bereiken, hoe ze de taken willen uitvoeren en tegen welke kosten. De rekenkamer heeft onderzocht hoe de gemeenteraad sturing geeft aan en grip houdt op de verbonden partijen.

Deze partijen voeren gemeentelijke taken uit, maar staan ‘op afstand’ van de gemeente. De burgemeester of één van de wethouders zit in de besturen van de verbonden partijen, samen met veel andere burgemeester en wethouders. Dat zorgt ervoor dat Leusden – net als andere gemeenten – maar beperkt invloed kan uitoefenen. Samenwerking is dus belangrijk, ook voor gemeenteraden.

Uit het onderzoek blijkt dat het lastig is om het werk van verbonden partijen te controleren. Terwijl dit wel een taak is van de gemeenteraad. Het vraagt serieuze inspanning van de raadsleden. Om de taken van de raadsleden te verdelen werd in Leusden sinds enkele jaren gewerkt met ‘raadsrapporteurs’. Dat zijn raadsleden die de verbonden partijen intensiever volgen en andere raadsleden daarover informeren. Ook zoeken zij contact met raadsleden van andere gemeenten om samen afspraken te maken. Uit het onderzoek blijkt dat deze werkwijze momenteel nog onvoldoende goed wordt toegepast. Dat kan volgens de rekenkamer worden verbeterd. Raadsleden weten vaak nog niet goed hoe ze hun taak ten aanzien van verbonden partijen moeten oppakken. Daarnaast hebben de gemeenteraadsleden weinig inhoudelijk contact met raadsleden van andere gemeenten. Hierdoor wisselen de gemeenteraden geen ideeën uit en spreken ze niet met elkaar over beleid en controle.

De rekenkamer adviseert de gemeente om het beleid van verbonden partijen te actualiseren. Daarin moet ook de werkwijze van de gemeenteraad vastgelegd worden. Daarnaast adviseert de rekenkamer aan de raadsleden om kennis en vaardigheden op het gebied van verbonden partijen te verbeteren.  Daarbij kunnen zij goed gebruik maken van de aanwezige kennis binnen de gemeente. Ook adviseert de rekenkamer om afspraken te maken met verbonden partijen over onder andere de informatievoorziening. De rekenkamer vindt het ook belangrijk dat de gemeente meer informatie en ideeën uitwisselt met andere betrokken gemeenten.